شاخه مشاوران
آشنایی با شاخه مشاوران سازمان نظام صنفی رایانه ای
بر اساس اجرای ماده 12 قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای (مصوب 1379 مجلس شورای اسلامی) و آیین نامه اجرایی مواد 2 و 17 قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب هیات وزیران، سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور در سال 1384 تشکیل گردید. طبق نصح صریح ماده 12 قانون فوق نظام صنفی رایانه ای به منظور نظم بخشی و ساماندهی فعالیت های رایانه ای مجاز تشکیل گردیده است، در بند 1 ماده 32 این آیین نامه، نظام صنفی رایانه ای مجموعه قواعد و مقرراتی است که در جهت ساماندهی، ایجاد تشکیلات، تعیین وظایف و نظم بخشی به فعالیت تجاری رایانه ای مجاز و حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار وضع و تحت نظارت شورای عالی انفورماتیک کشور تنظیم و تنسیق می گردد. همچنین در بند 6 ماده 32 آیین نامه شاخه های نظام صنفی رایانه ای به جهت طبیعت کارهای قابل ارجاع به سه شاخه اشخاص حقوقی (شرکت ها)، شاخه فروشگاهی (دارندگان پروانه کسب از اتحادیه مرتبط با رایانه) و اشخاص حقیقی (کارشناس حقیقی، مشاور و ناظر دارای رتبه) تقسیم گردیده اند. کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای رتبه از بین کارشناسان حقیقی انتخاب می گردند.
عضویت اشخاص حقیقی در نظام صنفی رایانه ای استان ها
بر اساس بند 4 ماده 32 آیین نامه مذکور، دانش آموختگان رشته های کامپیوتر، مهندسی برق، ریاضی و رشته های مرتبط که حداقل دو سال از زمان فارغ التحصیلی آنان در رشته های مزبور گذشته و یا در آزمونی که به همین منظور از سوی نظام صنفی رایانه ای برگزار می گردد موفقیت لازم را احراز نمایند، به عنوان شخص حقیقی به عضویت نظام یاد شده در می آیند.
مشاور و ناظر حقیقی فناوری اطلاعات
طبق بند 6-ج ماده 32 آیین نامه مذکور برای فعالیت های مشاوره ای و نظارت، "شاخه مشاوران" تشکیل می گردد. بر اساس مصوبه 84/12/21 شورای عالی انفورماتیک، مشاوران در سه پایه و حول محور تحصیلات، تجربه کاری (سنوات و کارهای موفق) و دوره های آموزشی، ارزیابی حرفه ای می گردند و بدین منظور آزمونی در سطح کشور برای جذب مشاوران در چهار رشته مشاوره مدیریت، نرم افزار، سخت افزار و شبکه-اینترنت به طور دوره ای برگزار می گردد. از این رو، جهت ساماندهی صنف و بازار که بطور قانونی از وظایف سازمان بوده و با هدف ایجاد نظام مهندسی فناوری اطلاعات و همچنین در راستای بند هـ ماده 29 آیین نامه قانون برگزاری مناقصات و اجرای بخشنامه 100/103556 مورخ 87/11/7 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری (ضمیمه ج)، هم اکنون به کارگیری مشاوران احراز صلاحیت شده در پروژه های بزرگ ساخت و پیاده سازی نظام های فناوری اطلاعات الزامی گردیده است.
ضرورت و اهمیت انتخاب مشاور
امروزه در منابع علمی و نتایج تحقیقات انجام شده، یکی از دلایل شکست احتمالی پروژه های انفورماتیکی یا رایانه ای عدم استفاده از کارشناس یا شرکت مشاور و ناظر معرفی شده است. صرف نظر از الزامات قانونی، انتخاب مشاور یکی از مهمترین و حساس ترین تصمیماتی است که کارفرما در جهت انجام یک پروژه اتخاذ می کند. موفقیت هر پروژه اغلب بستگی به چگونگی کسب تواناترین، مجرب ترین و صاحب نام ترین متخصص در دسترس را دارد. بهترین نتایج در اجرای یک پروژه هنگامی به دست می آیند که رابط های حرفه ای و اعتماد متقابل بین کارفرما و مشاور وجود داشته باشد. علت این امر آن است که مشاور با تجربه و حرفه ای در هر زمان قادر است تصمیمات صحیح و هدف دار را اتخاذ و در جهت منافع کارفرمای خود به مرحله اجرا در آورد. بنابراین روش انتخاب مشاور توسط کارفرما اصولا بایستی مبتنی بر معیارهای کیفی صورت پذیرد تا از این طریق بتواند اعتماد متقابل بین طرفین را بوجود آورده و انجام موفقیت آمیز پروژه را تا حدود زیادی تضمین نماید. طبعا به کارگیری دو عامل کیفیت و زمان، هزینه های بیشتری را طلب می نماید. بنابراین کارفرما نباید قیمت ارائه خدمات و حق الزحمه های مشاوره را چنان تقلیل دهد که در چنین شرایطی مشاوران نتوانند از عهده اختصاص دادن خدمات با کیفیت مناسب برای زمان کافی برآیند. برقراری حق الزحمه نامناسب منجر به کاهش محتوی و کیفیت خدمات از طریق صرف زمان کمتر و به تبع آن معمولا با کیفیت پائین تر بر روی پروژه می شود. به این ترتیب تقلیل حق الزحمه مشاور هیچ اطمینانی در کاهش کل هزینه پروژه ایجاد نمی کند، زیرا مشاوره های نامناسب اغلب منجر به صرف هزینه های بالاتر در مراحل اجرا و پیاده سازی پروژه می شود که بعضا رقمی بسیار بالاتر از رقم صرفه جویی شده را تشکیل می دهند. انتخاب صحیح یک مشاور با کیفیت بالا تاثیر عمده ای بر هزینه کلی پروژه دارد. تصمیمات اتخاذ شده توسط مشاور در فعالیت های اولیه پروژه، بیشترین تاثیر را در هزینه های دوره عمر پروژه دارد.
معیارهای انتخاب مشاور
- صالحیت حرفه ای
- قابلیت مدیریتی
- در دسترس داشتن منابع
- بی طرفی
- عادلانه بودن ساختار حق الزحمه
- امانت حرفه ای
- پیروی از اصول تضمین کیفیت
به طور معمول، مشاوران و ناظران انتخاب شده توسط کارفرمایان، دارای دو نوع هویت حقیقی و حقوقی می باشند که بسته به حجم کار پروژه، کارفرما مبادرت به انتخاب مشاور حقیقی یا حقوقی می نماید. مشاور حقوقی به شرکتی از شرکت های عضو سازمان نظام صنفی رایانه ای استان ها گفته می شود که دارای امتیاز یا گواهی رتبه بندی در رسته مشاوره پروژه های انفورماتیکی از معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری بوده باشند. مشاور حقیقی نیز به کارشناس حقیقی عضو نظام صنفی رایانه ای گفته می شود که حداقل دارای پروانه یا مجوز رتبه سه مشاور یا ناظر فناوری اطلاعات و ارتباطات از سازمان نظام صنفی رایانه ای بوده باشد. مشاور چه از نوع حقیقی و چه حقوقی می بایست دارای تمامی ویژگی های آورده شده بوده باشد. از این رو، در راستای معیارهای فوق، تجربه مرتبط با موضوع پروژه، در دسترس بودن، ظرفیت کافی برای انجام پروژه جدید، دسترسی به منابع پشتیبان و به روز و نیز عملکرد مثبت در همکاری با کارفرمایان در پروژه های مشابه از جمله مواردی است که در انتخاب مشاور موثر خواهد بود.
مشاوران عمدتا با دو رویکرد انتخاب می گردند. برخی مشاوران برای یک پروژه خاص انتخاب می گردند و برخی دیگر به عنوان مشاور مدیریت جهت اظهار نظر کارشناسی در تصمیمات کلان به کار گرفته می شوند.
منشور اخلاقی اعضای سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور
راهنمای احراز رتبه مشاور و ناظر
آیین نامه تشکیل کمیته ارزشیابی و احراز صلاحیت مشاوران پایه 2
حق الزحمة پیشنهادی مشاوران حقیقی فناوری اطلاعات
نمونه قرارداد پیشنهادی مشاوران حقیقی فناوری اطلاعات